นักวิจัยคณะวิทยาศาสตร์ มมส ศึกษาหอยในทางเดินอาหาร ของปลาสวายหนู

รศ.ดร. ชนิดาพร ตุ้มปี่สุวรรณ ผศ.ดร. ศักดิ์บวร ตุ้มปี่สุวรรณ
ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

ทุนอุดหนุนการวิจัยประเภทส่งเสริมอาจารย์และนักวิจัย ประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2566

ปลาสวายหนู Helicophagus waandersi เป็นปลาในวงศ์ปลาสวาย (Pangusidae) ที่มีการกระจายในลุ่มน้ำโขง และลุ่มน้ำเจ้าพระยา เป็นปลาที่กินหอยน้ำจืดขนาดเล็กทั้งหอยกาบ และหอยฝาเดียวเป็นอาหาร ปลาสวายหนูมักจะกินหอยจุจนท้องป่องแล้วขับถ่ายออกมาเฉพาะเปลือกหอย ทำให้สามารถศึกษาองค์ประกอบของอาหาร และปริมาณการกินได้ง่ายจากการผ่าดูอาหารในทางเดินอาหาร

ปลาสวายหนูเป็นปลาที่พบชุกชุมในแม่น้ำชี เป็นปลาเศรษฐกิจที่มีราคาดี และมีวางขายทั่วไปตามตลาดสด การศึกษาชนิดของหอยน้ำจืดที่พบในกระเพาะอาหารของปลาสวายหนูเป็นวิธีการประยุกต์วิธีการเก็บตัวอย่างหอยน้ำจืดที่อาศัยอยู่ก้นแม่น้ำ ซึ่งจะช่วยลดเวลาและอันตรายในการดำลงไปตีแปลงสำรวจเก็บตัวอย่างที่ก้นแม่น้ำในฤดูน้ำหลากได้ และยังทำ ให้รู้ถึงความสัมพันธ์ของหอยน้ำจืดในห่วงโซ่อาหารและสายใยอาหารในระบบนิเวศแม่น้ำที่ไหลผ่านป่าบุ่งป่าทามของลุ่มแม่น้ำชีในจังหวัดมหาสารคาม

การศึกษาชนิดของหอยที่พบในทางเดินอาหารของปลาสวายหนูที่จับได้จากแม่น้ำชีในนเขต อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม จำนวน 142 ตัว ระหว่างเดือนตุลาคม พ.ศ.2552 ถึงเดือน กันยายน พ.ศ.2553 พบหอยฝาเดียวน้ำจืด 10 ชนิด ได้แก่ Filopaludina (Filopaludina) sp., Mekongia sphaericu spirallis, Bithynia sp., Stenothyra sp., Thiara scabra, Melanoides tuberculata, Tarebia granifera, Adamietta housei, Clea (Anentome) Helena และ Clea (Anentome) scalarina และหอยสองฝาน้ำจืด 10 ชนิด ได้แก่ Scaphula pinna, Limnoperna siamensis , Hyriopsis (Hyriopsis) bialatus , Hyriopsis (Limnoscapha) desowitzi, Scabies crispata, Ensidens ingallsianus ingallsianus , Uniandra contradens crossei , Trapezoideus exolescens comptus, Heterodonta order indet. และ Corbicula sp. ในการเก็บตัวอย่างปลาสวายหนูในแต่ละเดือน พบหอยที่อยู่ในทางเดินอาหารมีจำนวนแตกต่างกัน ช่วงเดือนมีนาคมและเดือนเมษายนจะพบมาก แต่ ช่วงเดือนธันวาคมจะพบน้อยมาก ชนิดและจำนวนของหอยที่พบในทางเดินอาหารของปลาสวายหนู ชนิดที่พบบ่อยคือ Corbicula sp. และ Limnoperna siamensis รองลงมาคือ Limnoperna siamensis และชนิดที่พบน้อยที่สุดหรือแทบจะไม่พบเลยคือ Filopaludina (F.), Thiara scabra, Stenothyra sp.,

บรรณานุกรม
Grudpan, C., Avakul,P.and Kovitvadhi,U. 2016. FeedingSelectionon Mollusk by the Indochinese Molluscivorous Catffish (Helicophagus leptorhynchus Ng & Kottelat, 2000) in the Mun River, Thailand. Kasetsart University Fisheries Research Bulletin. 40(1): 26-38